شبه جمله کلمه یا کلماتی است که معنای یک جمله کامل را با خود حمل می‌کند و عمل فعل را انجام می‌دهد؛
در صورتی که در ساختمان آن، فعلی وجود ندارد. جمله‌های بی‌فعل اقسام مختلفی دارند و از پرکاربردترین جملات، در زبان گفتار و حتی نوشتار فارسی محسوب می‌شوند.
مثال:
دریغا: افسوس می‌خورم.
بَه: تحسین می‌کنم.
زینهار: دوری کن.
بسم‌الله: بفرمایید.
دقت: توجه کن.
خاموش: حرف نزن.
ساختمان شبه جمله مرکب معمولا تشکیل شده از دو یا چند جزء است.
خیلی خوب، ای دریغ، هزار آفرین
حرف نشانه، وظیفه مشخص کردن نقش کلماتی را که مفعول، اضافه، صفت و منادا هستند به عهده دارد.
برای ساخت جمله و انتقال پیام علاوه بر اسم و فعل، گاهی به اجزای دیگری نیز احتیاج داریم که در اصطلاح به آنها حرف می‌گویند.
از آنجایی که این حروف نقش کلمات قبل و بعد خود را تعیین می‌کنند، به آنها نقش‌نما نیز گفته می‌شود.
رایج‌ترین و ساده‌ترین تقسیم‌بندی که برای این حروف ارائه شده است، عبارت است از: حرف اضافه، حرف ربط، حرف نشانه
حرف یا نقش‌نما به کلماتی گفته می شود که معنی مستقلی ندارند و وظیفه اصلی آنها ارتباط برقرار کردن بین گروه‌ها، کلمات و جمله‌هاست
.
حرف اضافه یکی از انواع حرف در دستور زبان فارسی است. علت این که حرف اضافه را نقش‌نما می‌خوانیم، این است که نقش کلمه را مشخص می‌کند.
حروف اضافه معنای مستقلی ندارند و کلمه یا گروهی از کلمات هستند که کلمه یا گروهی را به فعل یا به صفت برتر یا به اسم‌های جمع و نظایر آنها نسبت می‌دهند و به آنها نقش متمم و وابسته می‌دهند. حرف اضافه نسبت کلمه‌ای را به فعل مشخص می‌کند، یا موقعیت کلمه‌ای را در جمله نشان می‌دهد.
حر‌ف‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند:
ضمیر مبهم مانند دیگر ضمایر جانشین اسم می‌شوند اما با این تفاوت که به چیز نامشخص و نامعینی اشاره می‌کنند. ضمایر نقش اسم را می‌پذیرند و از تکرار آن جلوگیری می‌کنند.
هر گاه کلمات و ترکیبات هم، همه، هیچ یک، یکی، دیگر، هر کس، هر یک، دگر، دگری، فلان، این و آن، قدری، بسیاری، اندکی، برخی، بعضی، چند، چندین، پاره‌ای، کسی و … تنها و بی‌همراهی اسم در جمله آمدند، ضمیر مبهم هستند و بر کس یا کسان و چیز یا چیزها و مقدار مبهمی دلالت می‌کنند. این کلمات مبهم مانند دیگر ضمیرها، اگر همراه اسم بیایند صفت مبهم خواهند بود نه ضمیر مبهم.
[خدا] خودش می‌داند هر چه بکند … هرکس را بگیرد … هیچ‌کس حق چون و چرا ندارد.
صفت برتر یا تفضیلی یکی از دو نوع درجه صفت است که با آمدن پسوند تر در آخر صفت‌های بیانی (صفت ساده) ساخته می‌شوند و به عنوان صفات سنجشی هم شناخته می‌شوند.
با این صفت‌ها می‌توانیم موصوفی را در صفتی مشترک با یک یا چند موصوف دیگر بسنجیم و مقایسه کنیم؛ مثلا آن را بر موصوف یا موصوف‌های دیگر برتری دهیم یا کمتری آنها را نشان دهیم.
بزرگتر، شادتر، بلندتر، سریعتر، کندتر، کوچکتر و …
گاهی غرض از ذکر صفت آن است که کسی یا چیزی را از حیث داشتن آن صفت با کسان یا چیزهای دیگر بسنجیم. برای این منظور صفت عادی (ساده) را چه مثبت، چه منفی با پسوند تر می‌آوریم:
مریم خواهر بزرگتر است.
